Reactie rapport “Werken naar vermogenâ€
Bekijk de hoofdlijnen van het rapport via link: rapport
De commissie
De opdracht die de commissie heeft gekregen, was om een advies uit te brengen aan de minister over maatregelen ter verhoging van de participatie van mensen die niet zelfstandig een reguliere baan kunnen bemachtigen en behouden, maar wel tot regelmatige zinvolle aangepaste arbeid in staat zijn. Dit alles bij gelijkblijvend budget. Wij vinden dat de commissie haar opdracht wel erg smal heeft geïnterpreteerd omdat in de instellingsregeling niet is opgenomen dat iedereen met een afstand tot de arbeidsmarkt op gelijke manier aan het werk diende te worden geholpen en dat de SW hierin moest
op gaan. Dat is echter wel de kern van het advies geworden.
De doelgroepen
Waar ABVAKABO FNV voorstelt tot een verbreding van de doelgroep te komen door het samenvoegen van de budgetten voor arbeidsgehandicapten, gaat de commissie over tot vermoedelijke verviervoudiging van de doelgroep. Iedereen die niet op eigen kracht het minimumloon kan verdienen wordt opeens tot de doelgroep gerekend. Onze angst is dat dit leidt tot een vertroebeling van de focus op de SW doelgroep wanneer deze kwetsbare groep in een grotere doelgroep terecht komt. Dat er op dit moment grote groepen mensen geen aansluiting vinden op de arbeidsmarkt met als gevolg een zeer zwakke inkomens- en maatschappelijke positie is iets dat ABVAKABO FNV en de vakcentrale FNV ook een kwalijke zaak vinden. Het is ons inziens echter niet de oplossing om dan maar het systeem dat mensen met een functionele beperking volwaardig laat
participeren af te breken en vervolgens in te zetten voor een grotere doelgroep (die met een geheel andere problematiek worstelt).
Arbeidsvoorwaarden en werknemerschap
Net als de commissie ondersteunen ABVAKABO FNV en de Vakcentrale FNV het streven zoveel mogelijk SW’ers uit te laten stromen naar regulier werk. Wij maken hierbij wel het voorbehoud dat er voor degenen voor wie dit niet haalbaar is vanwege hun beperking, een beschutte werkomgeving blijft bestaan. Deze personen kunnen binnen de setting van de sociale werkvoorziening zelf hun geld verdienen en daarmee als volwaardige werknemer een bijdrage leveren aan hun eigen welzijn, dat van hun gezin en aan de maatschappij. In de huidige situatie is iemand die werkzaam is in de SW een volwaardige werknemer. Hij/zij verdient een salaris, valt onder een cao en bouwt pensioen op. De voorstellen van de commissie komen er op neer dat langdurig gewerkt gaat worden met behulp van uitkering. De commissie stelt voor de cao voor de SW af te schaffen. Waar de commissie vervolgens niet op ingaat, is dat juist voor werknemers met een arbeidshandicap dan wel een functionele beperking rechtszekerheid van belang is. De gevolgen van de voorstellen van de commissie beperken de mogelijkheden voor inkomensgroei en zullen leiden tot een duurzame lage inkomenssituatie en het verdwijnen van economische zelfstandigheid. Dit is voor ABVAKABO FNV en de Vakcentrale FNV onaanvaardbaar. Jaren hebben we gehoord dat de cao voor de SW goudomrand zou zijn, nu stelt de commissie dat de werkgarantie het probleem is en dat dit oorzaak is van de beperkte uitstroom uit de SW. Dit is echter een onjuiste weergave van de feiten. Als de voorstellen van de commissie werkelijkheid worden, verdwijnt de werkzekerheid van deze categorie burgers.
Rol werkgevers
Net zoals we het streven van de commissie naar zoveel mogelijk reguliere uitstroom ondersteunen, zijn we ook van mening dat er nog verbeterslagen kunnen worden gemaakt die deze uitstroom vergroten. Hiervoor hoeft echter niet het systeem te worden aangepast, maar hooguit de uitvoering verbeterd. De cao geeft al veel (vaak onbenutte) mogelijkheden om hiermee aan de slag te gaan. De grootste belemmering voor uitstroom door hen die daarvoor geschikt zijn, is niet zoals de commissie
suggereert, de werkgarantie maar een externe factor: de arbeidsmarkt. Ondanks de toenemende krapte op de arbeidsmarkt is er nog te weinig bereidheid van werkgevers om iemand met een functionele beperking in dienst te nemen en vervolgens in dienst te houden. Ook de diverse prikkels en stimuleringsmiddelen uit het verleden hebben niet tot een grotere animo geleid om gehandicapten duurzaam en zonder subsidie in dienst te nemen. Dit terwijl de wens om regulier te werken bij veel
mensen met een functionele beperking groot is. In de voorstellen van de commissie zien wij wel het voornemen om de uitstroom door middel van dwang en drukmiddelen te vergroten maar geen concrete aanpak voor het openen van de
arbeidsmarkt voor de mensen die kunnen en willen uitstromen. Sterker nog: de commissie deelt de zorgen over de opnamebereidheid van de werkgevers voor deze groep.
Verplichtend karakter
De commissie stelt voor dat gemeenten de mogelijkheid moeten krijgen om delen uit de grotere doelgroep te verplichten middels de voorgestelde regelingen te gaan werken. Hierdoor kunnen zwakke doelgroepen dus verplicht worden om jarenlang met behoud van uitkering te gaan werken. Dit is voor de vakbeweging onaanvaardbaar en heeft het risico dat er zo een nieuwe groep van werkende armen zal ontstaan. De FNV ziet in de voorstelen wel interessante punten om de participatie van de bredere doelgroep te vergroten, naast het instrument van de SW. De FNV is dan ook graag bereid om te bekijken welke
aanbevelingen van de commissie voor deze doelgroep interessant kunnen zijn. Hierbij kan gedacht worden aan het uitwerken van de participatiebanen onder de condities zoals geformuleerd door FNV en VNG.
Samenvattend:
ABVAKABO FNV en de vakcentrale FNV vinden:
1. De SW in het huidige instrumentarium moet blijven bestaan als verworvenheid van onze sociale staat;
2. De SW dient behouden te blijven voor werknemers met een functionele beperking die daartoe geïndiceerd zijn;
3. Voor overige mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, zoals door de commissie beschreven, zal parallel aan de SW een andere voorziening getroffen moeten worden (participatiebanen) door middel van compensaties en loonkostensubsidies;
4. Ieder voorstel dat werken onder het minimum loon inhoudt, wordt door ons afgewezen.